BIJEN KIJKEN

Ga eens rustig in een veld vol bloemen zitten en bewonder hoe de bijen en bloemen elkaar weten te vinden. Als het geen bijenweer is, kun je hier wondermooie plaatjes en filmpjes vol bijen bekijken.

BIJEN-FILMS: HERKEN DE BIJ

Herken de bij 1:
Vosje op sleedoorn

De vrouwelijke vosjes zijn heel makkelijk te herkennen. Aan de bovenkant hebben ze voskleurige haren, zowel op het borststuk alsook op het achterlijf. De poten, het gezicht en de onderkant van hun lijf zijn volledig zwart behaard. Deze zandbijsoort vliegt tussen maart en juni. 
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de bij 2:
Asbij op geoorde wilg

Asbijen zijn dol op diverse voorjaarsbloemen (zoals wilgen en paardenbloem), dus vliegen ze van maart tot juni. Stuifmeel is voer voor de larven en wordt daarom enkel door de vrouwtjes verzameld. Volwassen bijen leven van nectar. 
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de bij 3: Gehoornde metselbij sluit haar nest af

Sommige van de bovengronds nestelende bijensoorten kun je helpen door een bijenhotel op te hangen. Hang deze dan op een zonnige plek vlakbij voldoende bloemen. Grote kans dat je dan in het voorjaar deze gehoornde metselbij in actie zult zien. Dit vrouwtje is druk bezig om haar laatste nestcel goed dicht te metselen.
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de hommel 1: Aardhommel werkster op paardenbloem

Hommels zijn – net als honingbijen – sociale bijen. Ze wonen samen en hebben een duidelijke taakverdeling. Maar ze overwinteren niet als groep. De koninginnen van het vorige jaar zoeken elk hun eigen schuilplek om de winter door te komen.
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de hommel 2: Grote koekoekshommel op sleedoorn

Hommels zijn sociale bijen, maar er zijn ook hommels die een tikkeltje asociaal zijn. Die leggen net als de koekoek hun eitjes gewoon in het nest van een ander. Ook het voeren van hun kinderen laten ze aan die andere soort over. Deze hommelsoorten worden daarom ook wel koekoekshommels genoemd. 
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de hommel 3: Steenhommel op paarse dovenetel

Hommels vliegen relatief lang: veel uren per dag, zelfs op bewolkte dagen. Daarbij vliegen de meeste hommelsoorten vanaf het vroege voorjaar tot in de nazomer. Dat is heel anders dan bij de solitaire bijen, waarvan de meeste soorten maximaal enkele maanden vliegen. Solitaire bijen zijn vaak gespecialiseerd op een kleine groep van planten of soms zelfs op heel specifiek één bloemetje. 
Lees meer in de beschrijving op Youtube

Herken de hommel 4:
Weidehommel op wilg

Mannetjes hommels zien er meestal anders uit dan de koninginnen en werksters van dezelfde soort. Mannetjes van veel hommelsoorten hebben bijvoorbeeld gele gezichtsbeharing. Bij sommige hommelsoorten zie je ook duidelijk verschillen tussen de koningin en de werksters. De koninginnen zijn sowieso altijd groter. 
Lees meer in de beschrijving op YouTube

Herken de hommel 5: Akkerhommel op gevlekte dovenetel

De akkerhommel heeft een wat langere tong dan de meeste van de algemene hommelsoorten. Er zijn trouwens andere soorten met nog veel langere tongen. Die houden van vlinderbloemigen, zoals klavers en wikke. Deze bloemen bloeien later, dus vliegen deze hommelsoorten ook pas later in het jaar. 
Lees meer in de beschrijving op YouTube

Herken de hommel: Overzicht van 6 algemene soorten

Van de 30 hommelsoorten die ooit in Nederland gespot werden, zijn er 10 nog heel algemeen. De andere soorten zijn zeldzamer of al uitgestorven. Dus is het belangrijk om goed te zijn voor de hommeltjes die er nog zijn. Vooral veel bloemen planten en zaaien helpt, evenals minder vaak maaien. In dit overzichtsfilmpje zie je de kenmerken ter soortherkenning van vrouwtjes van de 6 algemeenste hommelsoorten in Nederland.
Lees meer in de beschrijving op YouTube

BIJEN-FOTO’S

Akkerhommel in stokroos

Mannetjeshommels schuilen of rusten vaak in grote bloemen zoals stokroos. Zes hommelsoorten komen nog vrij veel voor in Nederland en België: aardhommel, akkerhommel, boomhommel, steenhommel, tuinhommel en weidehommel. De overige van de bijna 30 soorten die ooit in Nederland gesignaleerd zijn worden steeds zeldzamer of zijn al uitgestorven.

Zijdebij op boerenwormkruid

Zijdebijen bekleden elke nestcel met een zijde-achtig goedje, dat waterafstotend en schimmelwerend werkt. Van de zijdebijen in Nederland en België zijn er drie soorten (de wormkruidbij, de duinzijdebij en de zuidelijke zijdebij) die hun stuifmeel hoofdzakelijk verzamelen op boerenwormkruid, maar ook op bijvoorbeeld kamille en margriet.

Tronkenbij op heelblaadjes

De tronkenbij nestelt bovengronds. Je kunt ze ook vinden in bijenhotels. Op deze foto zie je goed de lange buikharen waarin het vrouwtje het stuifmeel verzamelt. Dit noemen we een buikschuier. Veel van de hotelbewonende bijensoorten vervoeren het stuifmeel naar hun nest in deze handige lange buikharen.

Grote koekoekshommel op speerdistel

Koekoeksbijen leggen hun eitjes in het nest van andere bijensoorten. De grote koekoekshommel laat haar jongen graag opgroeien in het nest van de aardhommel. De verschillende soorten koekoekshommels zijn heel moeilijk van elkaar te onderscheiden. Het mannetje van deze grote koekoekshommel, hier nectar drinkend op de speerdistel, is te herkennen aan de vorm van verschillende stukjes in zijn voelsprieten.

Grote bladsnijder

Behangersbijen (ook wel bladsnijders genoemd) heten zo omdat ze kleine ronde stukjes uit bladeren snijden en mee nemen naar hun nest om daarmee elke nestcel te behangen. Er zijn 16 soorten bekend in Nederland en België. Een derde van deze soorten is zeer zeldzaam of al uitgestorven. Hier zie je het mannetje van de grote bladsnijder op de uitkijk in een lege cel van een bijenhotel. Het mannetje van deze soort is herkenbaar aan de brede, deels witte voorpoten met daaraan lange witte haren.

Gewone sachembij op gevlekt longkruid

Sachembijen vliegen op veel verschillende bloemsoorten. Ze worden soms met hommels verward, doordat ze een beetje dezelfde lichaamsvorm hebben en heel wollig behaard zijn. Het mannetje van de gewone sachembij heeft opvallend lange pluimen aan zijn middenpoot. Dat kun je goed zien bij dit mannetje dat even uitrust op gevlekt longkruid.

Grote wolbij met wolbolletje van ezelsoor

De vrouwtjes van wolbijen schrapen de plantenharen van ezelsoor (op de foto) en andere harige planten en vervoeren dat als een ‘bolletje wol’ in hun mond naar hun nest. Ze gebruiken dit in de buitenste laag van iedere nestcel.

Kleine roetbij met stompje op zijn dij

Sommige roetbijsoorten zijn zo klein en onopvallend als een fruitvliegje. Ze verzamelen hun stuifmeel op gele bloemen, zoals klein streepzaad of akkermelkdistel. Het mannetje van deze kleine roetbij is uitsluitend te herkennen aan het kleine stompje aan het dijbeen van zijn achterpoot.

Grijze zandbij bij nestingang

Er zijn in Nederland 80 verschillende zandbijsoorten gevonden. De naam zegt het al: zij bouwen hun nest graag in de grond. Hier zie je het vrouwtje van de grijze zandbij vlak bij haar nest. Deze soort verzamelt het stuifmeel voor haar jongen uitsluitend op wilgen.

Roodgatje op laurierkers

Veel bijensoorten vliegen maar enkele weken of maanden, omdat ze gespecialiseerd zijn in het stuifmeel van bepaalde bloemen, bloemgroepen of bomen. Hier zie je het vrouwtje van het roodgatje op de laurierkers. Het roodgatje is niet zo kieskeurig en lust wél veel verschillende soorten stuifmeel. Op de foto zie je goed, waaraan het roodgatje haar naam dankt.

Gewone slobkousbij op puntwederik

Slobkousbijen verzamelen hun stuifmeel en bepaalde oliën uit de bloem uitsluitend op wederiksoorten. Ze houden het meest van grote wederik, maar als dat er niet of onvoldoende is, vliegen ze bijvoorbeeld ook op puntwederik. Hier zie je het vrouwtje van de gewone slobkousbij op puntwederik.

Heidezandbij op struikhei

Deze zandbij is gespecialiseerd in één bepaalde plantensoort; de moederbij verzamelt het voer voor haar jonge larven uitsluitend op heide, vooral op struikhei. Ze vliegt daarom pas einde zomer en zal zelf dus nooit vroege voorjaarsbijen (zoals de grijze zandbij) ontmoeten. Jij kunt wél naar beide soorten op zoek (ieder in hun eigen seizoen) of ze helpen door nooit alle wilgen tegelijk te knotten en door de heide te beschermen.

Zelf bijen (en bloemen) herkennen? 

Wil jij ook leren de verschillende bijensoorten (en bloemen) te herkennen? De onderstaande boeken, folders en websites bieden een schat aan informatie, waar we ook zelf voor onze site dankbaar gebruik van maken.

– Veldgids Bijen voor Nederland en Vlaanderen, Steven Falk en Richard Lewington, 2015
– Wilde bijen in nood, Hoe kan jij helpen? Folder van Natuurpunt.be
– De Nederlandse bijen, Natuur van Nederland 11, Theo Peeters et. al, 2012 Download de gratis PDF
– Gasten van bijenhotels – Pieter van Breugel, 2017
– Wildbienen, die anderen Bienen, Paul Westrich, 2015
– Kompakte Bestimmungshilfe, Plüschbrummer – Die Hummeln Deutschlands, Rolf Witt, 2017
– En de websites van Arie Koster: www.bijenhelpdesk.nl en www.bijenplanten.nl